Sprawdzenie, gdzie głosujemy
Możemy sprawdzić, do którego lokalu wyborczego jesteśmy przypisani, w dowolnym urzędzie gminy (w Warszawie: urzędzie dzielnicy) lub elektronicznie na gov.pl: https://www.mobywatel.gov.pl/twoje-dane/crw
Głosowanie poza miejscem zameldowania na pobyt stały
W wyborach samorządowych jesteśmy automatycznie wpisani do rejestru wyborców w miejscu zameldowania na pobyt stały. Aby głosować w miejscu zamieszkania, w którym jesteśmy zameldowani na pobyt czasowy lub w ogóle nie jesteśmy zameldowani, trzeba złożyć odpowiedni wniosek (art. 19 § 3 kodeksu wyborczego).
Potrzebne dokumenty: Dokumenty potwierdzające, że rzeczywiście mieszkamy pod danym adresem. Żadne przepisy nie precyzują, jakie to dokumenty, np. może być wyciąg z księgi wieczystej (jeśli mieszkanie jest naszą własnością), umowa najmu mieszkania, faktura za elektryczność, ewentualnie oświadczenie właściciela mieszkania, że tam mieszkamy. Urząd może, ale nie musi, żądać dowodu, że właściciel mieszkania rzeczywiście jest właścicielem.
Kiedy: Najlepiej do 29 marca w godzinach pracy urzędu (wniosek musi rzeczywiście znaleźć się w urzędzie tego dnia, przed zamknięciem urzędu), ale można później (wtedy wniosek zostanie rozpatrzony na czas lub nie – to zależy od urzędu gminy). Im wcześniej, tym lepiej: w przypadku nieoczekiwanych komplikacji nawet wniosek złożony 29 marca może nie być załatwiony na czas.
Gdzie: w urzędzie gminy (w Warszawie: w urzędzie dzielnicy), w której mieszkamy i chcemy głosować.
Jak:
- odwiedzając urząd
- lub pisząc do urzędu na papierze, formularz tu: https://www.gov.pl/attachment/ed0ade6b-f98c-4c11-9171-ce1993eff4ea (różne urzędy gmin mogą mieć różne wymogi – ich prawo, bo zadaniem urzędu jest sprawdzenie, czy rzeczywiście tam mieszkamy; przykład wymogów z Gdańska: https://www.gdansk.pl/urzad-miejski/wydzial-spraw-obywatelskich/procedury/wniosek-o-wpisanie-wyborcy-do-rejestru-wyborcow,a,44942)
- lub drogą elektroniczną przez gov.pl tu: https://moj.gov.pl/uslugi/engine/ng/index?xFormsAppName=StalyObwodGlosowania&xFormsOrigin=EXTERNAL
Chcesz więcej wiedzieć o tej procedurze: tu są wyjaśnienia rządowe https://www.gov.pl/web/gov/zmien-obwod-glosowania-lub-dopisz-sie-do-crw
Procedury, których nie ma
W wyborach samorządowych nie ma ani zaświadczeń o prawie do głosowania, ani możliwości dopisania się do spisu wyborców (to jest uproszczona procedura, inna niż zmiana adresu w rejestrze wyborców). Te procedury istnieją w wyborach do władz ogólnopolskich.
W wyborach samorządowych nie ma głosowania za granicą ani na statkach morskich.
Ważność w czasie
Zmiana adresu w rejestrze wyborców obowiązuje nie tylko na jedne wybory, ale cały czas, aż ponownie zmienimy adres w rejestrze lub zmienimy adres zameldowania na pobyt stały (ewentualne zameldowanie na pobyt czasowy jest bez znaczenia). Jeśli zmieniliśmy adres w rejestrze wyborców poprzednio (np. przy okazji poprzednich wyborów), to nie ma potrzeby tego powtarzać, ale trzeba pamiętać, że dopisanie się do spisu wyborców, to nie to samo, co zmiana adresu w rejestrze (nie mieszajmy tych dwóch procedur) i warto sprawdzić, czy rzeczywiście figurujemy w rejestrze wyborców pod właściwym adresem (zob. początek tego tekstu).
Głosowanie korespondencyjne
Głosować korespondencyjnie mogą osoby, które ukończyły 60 lat, osoby niepełnosprawne w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz osoby podlegające w dniu głosowania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych.
Potrzebne dokumenty: kopia orzeczenia o niepełnosprawności (dokument potrzebny oczywiście tylko w przypadku osoby, która powołuje się na swoją niepełnosprawność; osoby, które ukończyły 60 lat, nie potrzebują go).
Kiedy: Trzeba zgłosić się najpóźniej 25 marca (wniosek musi rzeczywiście znaleźć się w delegaturze Krajowego Biura Wyborczego tego dnia, przed zamknięciem urzędu). W przypadku izolacji lub kwarantanny można zgłaszać się później.
Gdzie: Trzeba zgłosić się do właściwego komisarza wyborczego. Komisarz urzęduje w delegaturze Krajowego Biura Wyborczego. Lista komisarzy wyborczych wskazująca ich właściwość terytorialną (czyli: do którego komisarza się zwracamy w zależności od powiatu): https://pkw.gov.pl/organy-wyborcze/komisarze-wyborczy
Jak:
- odwiedzając delegaturę Krajowego Biura Wyborczego
- lub pisząc do komisarza na papierze, formularz tu: https://www.gov.pl/attachment/029eec4b-1add-4687-b835-094c6bf88e68 (.doc) https://www.gov.pl/attachment/295c7370-8ada-46fb-b134-b17297a7196e (PDF)
- lub drogą elektroniczną przez gov.pl tu: https://moj.gov.pl/uslugi/engine/ng/index?xFormsAppName=GlosowanieKorespondencyjne&xFormsOrigin=EXTERNAL
Chcesz więcej wiedzieć o tej procedurze: tu są wyjaśnienia rządowe https://www.gov.pl/web/gov/zglos-zamiar-glosowania-korespondencyjnego3
Cudzoziemcy
Obywatele Wielkiej Brytanii lub Unii Europejskiej na stałe zamieszkali w Polsce, którzy nie maja obywatelstwa polskiego, mogą głosować w wyborach do samorządu gminnego i miejskiego, ale nie powiatowego ani wojewódzkiego. Te osoby muszą się wcześniej wpisać do rejestru wyborców (nie są wpisywane automatycznie, w przeciwieństwie do obywateli polskich).
Kiedy: Najlepiej do 22 marca w godzinach pracy urzędu gminy (7 dni wcześniej niż w przypadku zmiany adresu obywatela polskiego, aby urząd gminy miał czas na ewentualną weryfikację – to jest potrzebne, jeśli nie jesteśmy zapisany w PESEL lub PESEL zawiera błędne dane o nas).
Potrzebne dokumenty: Jeśli wpisujemy się do rejestru wyborców pod adresem stałego zameldowania, to nie są potrzebne żadne dokumenty. W przeciwnym razie: jak w przypadku zmiany adresu obywatela polskiego (zobacz wyżej).
Gdzie, jak: Tak samo, jak w przypadku zmiany adresu obywatela polskiego w rejestrze wyborców (zobacz wyżej), ale formularz papierowy jest inny: https://dziennikustaw.gov.pl/D2023000149501.pdf str. 3; link do usługi elektronicznej też jest inny: https://epuap.gov.pl/wps/myportal/strefa-klienta/katalog-spraw/opis-uslugi/ujecie-w-stalym-obwodzie-glosowania